“Voor Nederland, diepgeworteld in de fossiele economie, is de transitie naar een nieuwe, schone economie dé grote uitdaging voor de komende decennia”, aldus de hoogleraren.
In de open brief die ze vandaag publiceren staan twaalf aanbevelingen voor een nieuw kabinet. De hoogleraren willen dat de vijf overgebleven kolencentrales in Nederland uiterlijk in 2020 sluiten. Verder vragen ze om snelle invoering van een kilometerheffing in het verkeer. Ze bepleiten een CO2-belasting voor de Nederlandse industrie, los van het gebrekkig werkende Europese systeem van CO2-beprijzing. Ze willen hoge fiscale heffingen op milieubelastende en energie-intensieve productie en consumptie. En ze vragen om een investeringsfonds voor duurzame innovaties.
Kolencentrales
De brief aan informateur Edith Schippers (VVD) en de Tweede Kamer is een initiatief van Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde in Rotterdam. “Nederland is de grote transitie te lang uit de weg gegaan’’, aldus Rotmans. “We hebben de makkelijkste weg gekozen en alleen laaghangend fruit geplukt. Nederland moet door de pijn heen en de moeilijkste, maar ook de meest uitdagende weg kiezen.” Rotmans, al jaren in de top-10 van de Duurzame 100 van Trouw, pleitte twee jaar terug al met 64 hoogleraren voor sluiting van alle kolencentrales. Sindsdien zijn er verouderde centrales stilgelegd, maar vijf draaien nog, waaronder drie splinternieuwe.
Door sluiting van álle centrales kan Nederland de afgesproken doelen voor terugdringing van de CO2-uitstoot halen
Door sluiting van álle centrales kan Nederland de afgesproken doelen voor terugdringing van de CO2-uitstoot halen, aldus de brief van vandaag. De professoren vinden dat een minimale vergoeding voldoende is voor de eigenaren van de centrales, omdat ze zelf het ondernemersrisico namen toen ze kolengestookte centrales bouwden. Ombouw van kolenstook naar biomassa wijzen de ondertekenaars af, omdat dit veel subsidie vergt en niet genoeg CO2-reductie zou opleveren.
Ombouw van kolenstook naar biomassa wijzen de ondertekenaars af
“Alleen een langdurige inspanning, gebaseerd op een samenhangende combinatie van visie, strategie en actie kan helpen om Nederland koploper te maken in de nieuwe economie”, aldus de brief. “Het vraagt moed en leiderschap. Het makkelijkste deel hebben we achter de rug. Maar het moeilijkste komt nog: de transformatie naar woningen zonder aardgas, naar een industrie gebaseerd op groene grondstoffen, naar een duurzame en klimaat-slimme landbouw, naar elektrische mobiliteit, naar een nieuwe decentrale energie-infrastructuur. Iedereen gaat het voelen in de portemonnee, de overheid, bedrijven en burgers. Maar het levert ook veel op: werkgelegenheid, innovatie en een nieuw economisch perspectief.”
Volgens de hoogleraren is er in de komende decennia naar schatting 200 miljard euro nodig voor de ombouw naar een groene economie. Ze vragen een nieuw kabinet om een ministerie voor energie en klimaat op te zetten, met een eigen minister. De eerste taak van die minister: het schrijven van een klimaatwet met harde doelstellingen. Verder dringen ze aan op vergroening van de lesprogramma’s in alle lagen van het onderwijs ’om kinderen en jongeren voor te bereiden op een duurzamere wereld’.
Lees hier de brief van de hoogleraren, en bekijk hier de lijst van ondertekenaars.
